شته سیاه باقلا (Black bean aphid)، که به‌عنوان شته چغندر نیز شناخته می‌شود، یکی از آفات مهم کشاورزی است که به گیاهان زراعی مانند باقلا، چغندر، سیب‌زمینی و بسیاری دیگر از محصولات حمله میکند. این شته کوچک با دهانی مکنده، شیره گیاهان را جذب کرده و با تغذیه مداوم از آن‌ها، باعث ضعف، زردی و تغییر شکل برگ‌ها می‌شود. این حشره، به‌ویژه در فصل‌های گرم‌تر سال و در مناطق معتدل و گرمسیری، به‌سرعت تکثیر می‌شود و می‌تواند خسارات جدی به محصولات وارد کند.
این آفت نه‌تنها مستقیماً با تغذیه از گیاهان به آن‌ها آسیب می‌زند، بلکه با ترشح عسلک، محیط مناسبی برای رشد قارچ‌های دوده‌ای فراهم میکند که فتوسنتز را مختل کرده و به‌طور کلی کیفیت و عملکرد محصول را کاهش می‌دهد. شته سیاه چغندرقند علاوه بر اثرات مستقیم خود، به‌عنوان ناقل ویروس‌های گیاهی نیز شناخته می‌شود که می‌تواند وضعیت محصولات کشاورزی را بحرانی‌تر کند. به همین دلیل گاهی مواقع برای از بین بردن این آفت باید از یک شرکت سمپاشي سوسك تضمينی و مطمئن کمک بگیرید.
در این مقاله، به بررسی ویژگی‌های زیستی و تغذیه این آفت، گیاهان میزبان آن، نشانه‌های حمله این آفت و راهکارهای کنترل موثر آن خواهیم پرداخت تا به کشاورزان و باغداران در مقابله با این آفت کمک کنیم.
ویژگی‌های زیستی شته سیاه باقلا
شته سیاه باقلا که با نام علمی Aphis fabae شناخته می‌شود، یکی از آفات مهم و جدی در محصولات کشاورزی است. این حشره کوچک یک گونه از خانواده شته ها است که به دلیل رنگ تیره خود به راحتی قابل تشخیص می‌باشد.
- شاخه: بندپایان
- رده: حشرات
- راسته: نیم‌بالان
- زیرراسته: Sternorrhyncha
- فراخانواده: شته‌سانان
- خانواده: شته‌ها
شته سیاه باقلا
شته سیاه چغندر معمولاً به رنگ سیاه یا قهوه‌ای تیره دیده می‌شود و اندازه آن‌ها بین ۱.۵ تا ۳ میلی‌متر متغیر است. بدن آن‌ها گلابی‌شکل بوده و دارای شاخک‌های بلند و نازک هستند. بالدار و بدون بال بودن شته‌های سیاه در این گونه بسته به شرایط محیطی و نیاز به مهاجرت تغییر میکند. شته‌های سیاه بدون بال اغلب در مستعمرات بزرگی روی گیاهان یافت می‌شوند و نوع بالدار زمانی تولید می‌شوند که شرایط نامساعد شده و نیاز به جابه‌جایی به گیاهان میزبان جدید وجود دارد.
این ویژگی به شته سیاه باقلا کمک میکند تا مناطق مختلف را آلوده کند و به‌سرعت مستعمرات جدیدی تشکیل دهد. این مهاجرت‌ها باعث گسترش این آفت در سراسر جهان شده و می‌تواند موجب افزایش خسارات به محصولات کشاورزی در مناطق مختلف شود. این گستردگی به حدی است که پای این آفات را به زندگی های شهرنشینی تهران هم باز کرده و نیاز به کمک گرفتن از یک شرکت سمپاشی تهران روز به روز در حال افزایش است.
دستگاه دفع موش اولتراسونیک؛ حلقه‌ی نهایی برای مشکلات موش‌ها
دستگاه دفع موش اولتراسونیک، ابزاری پیشرفته و کارآمد برای کنترل و دفع موش‌ها در محیط‌های مختلف است. این دستگاه با استفاده از فرکانس‌های اولتراسونیک، موش‌ها را به‌طور موثر و بدون آسیب دیدگی برای انسان‌ها یا حیوانات خانگی دیگر، از فضاها و مناطق مورد نظر دور میکند.
از جمله مزایای اصلی این دستگاه، بهداشتی بودن، عدم استفاده از مواد شیمیایی و روش‌های ضد موش سنتی است. این دستگاه یک راهکار پایدار و مؤثر برای کنترل موش‌هاست که با احترام به محیط زیست و سلامتی انسان‌ها و حیوانات تولید شده است.
دستگاه دفع موش وینرز
رفتار تغذیه‌ای شته سیاه باقلا
شته های سیاه باقلا از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند که از طریق قطعات دهانی خود به نام استیلت به داخل بافت گیاه نفوذ می‌کنند و شیره گیاه را می‌مکند. این آفت یک آفت چندمیزبانه است که می‌تواند به گیاهان مختلفی حمله کند. از جمله مهم‌ترین میزبان‌های این آفات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- باقلا: همان‌طور که از نام این آفت پیداست، معمولا به گیاه باقلا حمله میکند و با ایجاد زردی و توقف رشد، باعث کاهش عملکرد محصول می‌شود.
- چغندر قند: یکی از میزبان‌های اصلی این آفت، چغندر قند است که حملات شدید شته‌های سیاه می‌تواند کیفیت و کمیت محصول را کاهش دهد.
- سیب‌زمینی: این آفت به سیب‌زمینی نیز حمله کرده و می‌تواند موجب آسیب به جوانه‌ها و برگ‌های این گیاه شود.
- گوجه‌فرنگی: این حشره از شیره برگ‌های جوان گوجه‌فرنگی تغذیه میکند و با ترشح عسلک، به کاهش رشد و بهره‌وری گیاه منجر می‌شود.
شته سیاه باقلا در فصول گرم‌تر سال به گیاهان میزبان تابستانی مانند چغندر و گوجه‌فرنگی حمله میکند، در حالی که در فصل پاییز و زمستان به گیاهان میزبان زمستانی مانند برخی گونه‌های درختان و بوته‌ها مهاجرت میکند. این ویژگی به این آفت اجازه می‌دهد تا در شرایط مختلف آب و هوایی زنده بماند و مستعمرات خود را حفظ کند.
شته سیاه چغندر
چرخه زندگی شته سیاه چغندرقند
شته سیاه چغندرقند دارای چرخه زندگی پیچیده‌ای است که بسته به شرایط محیطی، شامل تولیدمثل جنسی و غیرجنسی می‌شود. این ویژگی به آفت اجازه می‌دهد تا در شرایط مختلف زنده بمانند و به‌سرعت جمعیت خود را افزایش دهند. چرخه زندگی این آفت به‌طور کلی شامل مراحل زیر است:
- تولیدمثل غیرجنسی (بکرزایی): شته‌های سیاه باقلا در فصل بهار و تابستان عمدتاً از طریق تولیدمثل غیرجنسی یا بکرزایی تکثیر می‌شوند. در این حالت، ماده‌ها بدون نیاز به جفت‌گیری با نرها، فرزندان زنده‌ای به دنیا می‌آورند که خود نیز قادر به تولیدمثل هستند. این فرایند، که به آن “تلسکوپی” گفته می‌شود، به شته‌های سیاه اجازه می‌دهد تا به‌سرعت جمعیت خود را چندین برابر کنند. نوزادان بلافاصله پس از تولد شبیه به حشرات بالغ هستند و به‌سرعت رشد می‌کنند.
- تولید مثل جنسی در پاییز: در اواخر تابستان و پاییز، با کاهش دما و تغییرات در طول روز، شته‌های سیاه وارد فاز تولیدمثل جنسی می‌شوند. در این مرحله، نرها و ماده‌ها تولید شده و با یکدیگر جفت‌گیری می‌کنند. ماده‌ها تخم‌هایی می‌گذارند که معمولاً در فصل زمستان به حالت خواب می‌روند. این تخم‌ها در برابر سرمای زمستان مقاوم هستند و در بهار سال بعد هچ می‌شوند و نسل جدیدی از شته‌ی سیاه را به وجود می‌آورند.
- طول عمر و تعداد نسل‌ها: بسته به شرایط محیطی و دسترسی به منابع غذایی، طول عمر شته‌های سیاه باقلا متغیر است، اما معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ روز است. در طول فصل رشد، این شته‌ها می‌توانند چندین نسل را در طی چند ماه تولید کنند. برخی گونه‌های شته های سیاه باقلا قادر به تولید تا ۴۰ نسل در یک فصل هستند.
چرخه زندگی پیچیده و تولیدمثل سریع شته سیاه باقلا، به‌ویژه در شرایط مساعد، می‌تواند به گسترش سریع این آفت و ایجاد خسارات جدی در محصولات کشاورزی منجر شود. شرایط محیطی نقش مهمی در جمعیت و فعالیت شته سیاه چغندر دارد. در شرایط گرم و مرطوب، این آفات با سرعت بیشتری تکثیر می‌شوند و باعث ایجاد آسیب‌های جدی به گیاهان میزبان می‌شوند.
اما در فصل‌های سرد و در زمان زمستان‌گذرانی، جمعیت آن‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد و تنها تخم‌ها باقی می‌مانند. این در حالی است که آفات دیگری مانند موش ها در زمستان از مزارع به محیط های داخلی زندگی انسان ها روی می‌آورند و تنها با یکدستگاه دور کننده موش قوی می‌توانید مانع از ورود این جمعیت موش ها به خانه خود شوید
شته سیاه
پراکنش و زیستگاه شته سیاه باقلا
شته سیاه باقلا (Aphis fabae) در مناطق مختلف جهان به‌ویژه در مناطق معتدل پراکنده است. این آفت در بسیاری از کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی آفریقایی گزارش شده و از مهم‌ترین آفات کشاورزی به شمار می‌رود. شته های سیاه در طیف وسیعی از زیستگاه‌ها یافت می‌شود، از مزارع کشاورزی و باغ‌ها گرفته تا مراتع و مناطق شهری. این آفات به‌ویژه در مناطقی که خاک‌های غنی از مواد مغذی و رطوبت کافی وجود دارد، بهتر رشد می‌کنند. به دلیل توانایی این آفت در سازگاری با شرایط مختلف زیستگاهی، می‌تواند در محیط‌های طبیعی و نیز دست‌ساز انسان (مانند گلخانه‌ها) نیز به‌راحتی تکثیر و پراکنده شود.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش شته سیاه چغندرقند، شرایط آب و هوایی است. دمای معتدل و رطوبت کافی، شرایط ایده‌آلی برای تکثیر و پراکنش این آفت فراهم میکند. علاوه بر این، انواع بالدار در این گونه می‌توانند به کمک بادهای ملایم به مناطق جدید جابه‌جا شوند و گیاهان میزبان جدید را آلوده کنند. همچنین، فعالیت‌های انسانی مانند انتقال محصولات کشاورزی، می‌تواند منجر به گسترش این حشره در مناطق جدید شود. به‌عنوان مثال، انتقال بذرها یا گیاهان آلوده از یک مزرعه به مزرعه دیگر می‌تواند به گسترش سریع این آفت در یک منطقه منجر شود.
یک گیاه مستعمره شته سیاه باقلا
محصولات مکمل برای دفع و از بین بردن موش
تله سطلی مگس خانگی ایرانی
سم حشره کش K-Othrine SC 50ml بایر
- بدون بو
- کشور : آلمان-ترکیه
- شرکت : بایر
- حجم: 50 میلی لیتر
- فرمولاسیون: سوسپانسیون sc
- ماده موثر : دلتامترین (Deltamethrin)
- محصول دو لیبل اورجینال
- مناسب برای ساس ، سوسک، مگس، پشه و طیف وسیعی از حشرات
- درصد رقیق سازی برای ساس: نیم لیتر از محلول را در 25 لیتر آب حل کنید
- درصد رقیق سازی برای سایر حشرات: نیم لیتر از محلول را در 50 لیتر آب حل کنید
- مناسب برای همه محیط های خانگی و صنعتی
سم حشره کش Draker 10.2 وبی 50ml
- کشور : ایتالیا
- برند : وبی (vebi)
- حجم: 50 میلی لیتر
- فرمولاسیون: سوسپانسیون میکروکپسوله CS (Capsule Suspension)
- از سم های پایروتیروئید است
- مناسب برای همه محیط های خانگی و صنعتی
- ماده موثر: تترامترین +سایپرمترین+پیپرونیل بوتوکساید
- مناسب برای طیف وسیعی از حشرات از جمله ساس، رتیل، عنکبوت، عقرب، هزارپا و ...
از آن‌جا که از بین بردن هر حشره ای دارای روش های خاص خود است، لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی و رایگان، قبل از خرید با کارشناسان رپل تک تماس بگیرید.
تله نوری حشرات
- سطح پوشش : 60 الی 90 متر مربع
- فاقد صدا، بو و مواد شیمیایی
- جذب مؤثر حشرات با دو لامپ UV با طول موج 368nm
- تکنولوژی و لامپ آلمانی (sylvania UVA-BL368)
- دارای استاندارد CE اروپا و منطبق با اصول HACCP
- مجهز به تله چسبی بدون شوک الکتریکی
- ارتفاع مجاز نصب : 2 الی 3 متر از سطح زمین
- بدنه‌ی استیل مقاوم، مناسب برای استفاده دائمی
- سازگار با محیط‌های بهداشتی و صنعتی
- مناسب برای کنترل مؤثر حشرات در فصل گرما
- ایمن برای فضاهای دارای مواد غذایی و تجهیزات حساس
چسب زرد حشرات دوطرفه ایرانی 24*11
سم موش مورین وبی ایتالیایی 100 گرم
- نام تجاری: مورین دیفه پاستا گیرسوله
- فرمولاسیون : پاستا
- وزن : 100 گرم، 10 تکه 10 گرمی
- ماده موثر : برومادایلون
- رنگ: خمیر صورتی رنگ با دانه های آفتابگردان
- معطر: دارای بوی کره
- کشور سازنده : ایتالیا
- دارای خاصیت آنتی کوآگولانت
- تنها سم موش با خاصیت تاکسیدرمی جانور هدف
- مناسب برای همه انواع موش
- دور از دسترس انسان و حیوانات خانگی نگهداری شود
- طریقه مصرف : به ازای هر 3-5 متر طولی 3-5 عدد ( برای موش بزرگ 10 متر 5 عدد )
- جانور بدلیل خشکی و تشنگی بعد از 3 -7 روز محل و ترک میکند
چسب موش کتابی
دستگاه دفع موش وینرز پلاس
تأثیرات شته سیاه باقلا بر گیاهان میزبان
شته سیاه باقلا می‌تواند تأثیرات مخربی روی محصولات زراعی داشته باشد. در گیاهانی مثل چغندر و باقلا، این آفت موجب کاهش شدید محصول می‌شود. علاوه بر این، این حشرات با ترشح عسلک نه تنها موجب رشد قارچ‌های دوده‌ای و کاهش فتوسنتز می‌شوند، بلکه ممکن است ناقل بیماری‌های ویروسی نیز باشند. ویروس‌هایی مانند ویروس موزائیک چغندر و ویروس‌های موزائیک لوبیا و نخود می‌توانند از طریق تغذیه شته‌های سیاه از گیاهان آلوده به گیاهان سالم منتقل شوند. این ویروس‌ها به‌شدت عملکرد گیاهان را کاهش داده و موجب خسارات اقتصادی بزرگی در مزارع می‌شوند.
گیاه میزبان شته سیاه
راهکارهای کنترل و مبارزه با شته سیاه باقلا
شته سیاه باقلا یکی از مخرب‌ترین آفات گیاهان زراعی است که بسیاری از کشاورزان را درگیر میکند. این آفت کوچک، با سرعت زیادی تکثیر شده و به راحتی محصولات ارزشمند مانند چغندر و باقلا را از بین می‌برد. برای کنترل مؤثر این آفت، نیاز به راهکارهای مختلف و نوآورانه است. در ادامه به روش‌های مختلف پرداخته می‌شود که در تلفیق با یکدیگر می‌توانند به کنترل این آفت کمک کنند.
استفاده از روش‌های طبیعی و بیولوژیک
کنترل بیولوژیک یکی از راهکارهای هوشمندانه و سازگار با محیط زیست است که در چند سال اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده است. در این روش، به جای خرید سم سوسک کش قوی، از دشمنان طبیعی برای مبارزه با شته سیاه باقلا استفاده می‌شود:
یکی از معروف‌ترین شکارچیان طبیعی، کفشدوزک‌ها (به‌ویژه گونه هفت‌نقطه‌ای) هستند. این حشرات مفید با تغذیه از شته سیاه، نقش مؤثری در کاهش جمعیت آن‌ها دارند. آزادسازی کفشدوزک‌ها در مناطق آلوده به آفت می‌تواند به‌سرعت جلوی افزایش جمعیت این آفات را بگیرد و از آسیب به محصولات جلوگیری کند.
همچنین، زنبورهای پارازیتوئید از دیگر دشمنان طبیعی برای از بین بردن شته سیاه محسوب می‌شوند. این زنبورها تخم‌های خود را داخل بدن شته سیاه قرار می‌دهند و لاروهای زنبور، با تغذیه از داخل بدن آفت، آن را از بین می‌برند. این روش نه‌تنها بدون آسیب به محیط زیست است، بلکه یک راهکار طبیعی و مؤثر برای مبارزه با شته سیاه محسوب می‌شود و نیازی به استفاده از مواد شیمیایی مضر ندارد.
بهینه‌سازی شیوه‌های کشت و زراعت
کشاورزی هوشمند با رعایت اصول کشت و مدیریت صحیح محصولات می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از گسترش شته سیاه باقلا و سایر آفات ایفا کند. یکی از این راهکارها، کاشت زودهنگام و هماهنگ محصولات است که به گیاهان میزبان اجازه می‌دهد قبل از اوج‌گیری جمعیت آفات ، رشد کافی داشته و مقاومت لازم را پیدا کنند.
همچنین، مدیریت صحیح علف‌های هرز از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا علف‌های هرز می‌توانند به‌عنوان پناهگاهی برای تکثیر حشرات مختلف عمل کنند. با از بین بردن این علف‌ها در اطراف مزارع، محیطی مناسب برای رشد و گسترش این آفات نابود شده و دیگر به استفاده از سموم حشره کش و مگس کش نیازی نخواهید داشت.
استفاده از سم شته سیاه چغندر
در صورت شدت حملات شته‌های سیاه، استفاده از سم دفع حشرات به‌عنوان یکی از راهکارهای سریع و موثر می‌تواند ضروری باشد. اما برای دستیابی به حداکثر اثربخشی، این سموم باید با دقت و در زمان مناسب استفاده شوند. حشره‌کش‌های سیستمیک از جمله راه‌حل‌هایی هستند که از طریق شیره گیاه جذب می‌شوند و با نفوذ سم شته سیاه چغندر به داخل بدن، آن‌ها را از درون نابود می‌کنند. به‌عنوان مثال، ایمیداکلوپرید یکی از مؤثرترین سموم سیستمیک است که می‌تواند به‌طور موثر جلوی گسترش این آفت را بگیرد.
همچنین، در شرایطی که جمعیت آفات به‌سرعت در حال افزایش است و به‌راحتی بر روی گیاهان مشاهده می‌شوند، استفاده از حشره‌کش‌های تماسی می‌تواند راه‌حل سریعی برای کنترل آن‌ها باشد. این سموم با تماس مستقیم با بدن این آفات آن‌ها را از بین می‌برند و به‌سرعت جمعیت آفت را کاهش می‌دهند. انتخاب نوع سم و زمان استفاده از آن، نقش مهمی در موفقیت عملیات مبارزه با شته‌های سیاه دارد و باید با دقت مدیریت شود.
راهکارهای فیزیکی
اگر به دنبال راهکاری غیرسمی و ساده هستید، استفاده از روش‌های فیزیکی مانند شست‌وشوی گیاهان با آب پرفشار می‌تواند گزینه مناسبی باشد. با شستن گیاهان، شته های سیاه از روی برگ‌ها جدا می‌شوند و به‌صورت موقتی جمعیت آن‌ها کاهش می‌یابد. همچنین استفاده از چسب حشره کش نزدیک به شاخه و برگ های گیاه می‌تواند تعدادی از شته های سیاه را به دام بیاندازد.
در سال‌های اخیر، استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند حسگرهای هوشمند و سیستم‌های هشداردهی خودکار به کشاورزان کمک میکند تا حضور شته سیاه را در مراحل ابتدایی شناسایی کنند. با اطلاع زودهنگام از حملات شته سیاه چغندر، می‌توان از روش‌های پیشگیرانه استفاده کرد و از تکثیر سریع آن‌ها جلوگیری کرد.
نتیجه گیری
در این مقاله نگاهی دقیق به شته سیاه باقلا انداختیم؛ آفتی که با سرعتی شگفت‌انگیز محصولات زراعی را تهدید میکند. از زندگی پنهانی و توانایی‌های عجیب این حشره تا خسارات جدی که به باقلا، چغندر و سیب‌زمینی وارد میکند، همه را بررسی کردیم. همچنین، راهکارهای هوشمندانه و مؤثر برای مبارزه با این آفت معرفی شد؛ از شکارچیان طبیعی مثل کفشدوزک‌ها گرفته تا حشره‌کش‌های سیستمیک. در نهایت، اگر با رویکردی تلفیقی و مدیریت به‌روز وارد عمل شوید، می‌توانید جلوی این دشمن کوچک و پرقدرت را بگیرید و محصولات خود را نجات دهید.