شته ها، با توانایی عجیب تولیدمثل بکرزایی و تلسکوپی، میتوانند در مدت کوتاهی به ارتشهای عظیمی تبدیل شوند که گیاهان را تسخیر میکنند. این حشرات کوچک، علاوه بر اینکه شیره گیاهان را میمکند و باعث زردی و ضعف آنها میشوند، ناقلان بیماریهای ویروسی خطرناکی هم هستند. یکی از مشهورترین فجایع ناشی از شته گیاه، بحران Phylloxera در قرن نوزدهم بود که بخش بزرگی از تاکستانهای اروپا را نابود کرد و صنعت شرابسازی را دچار بحران نمود.
همچنین در سالهای اخیر، این حشرات کوچک در بسیاری از نقاط جهان موجب کاهش شدید محصولات زراعی مانند برنج، گندم و سبزیجات شدهاند. در این مقاله، به بررسی گونههای مختلف شته و روشهای مؤثر برای مقابله با این آفات پرداختهایم تا به کشاورزان و باغبانان کمک کنیم، بهتر از محصولاتشان محافظت کنند. اما کمک گرفتن از خدمات حرفهای یک شرکت سمپاشی تهران در شرایط حاد میتواند در کنترل بهتر این آفات مؤثر باشد.
ردهبندی علمی شتهها
شتهها به گروهی از حشرات مکنده شیره گیاهان تعلق دارند که به دلیل این ویژگی، در راسته نیمبالان طبقهبندی میشوند. این راسته شامل حشرات مکنده مانند زنجرکهای خرما هم هست است. همچنین این آفات در زیرراسته Aphidomorph و ابرخانواده Aphidoidea قرار دارند. این گروه شامل تمامی گونههای شناختهشده شتههای امروزی و همچنین چندین خانواده فسیلی است که منقرض شدهاند.
- شاخه: بندپایان
- رده: حشرات
- راسته: نیمبالان
- زیرراسته: Sternorrhyncha
- فراخانواده: Aphidoidea

شته
تنوع گونهای و زیستگاه شته
بیش از ۴۴۰۰ گونه شته در خانواده Aphididae طبقهبندی شدهاند که تنها خانواده زنده از آن ها نوع متداول امروزی است. این آفات در سراسر جهان پراکندهاند و بیشترین تنوع آنها در مناطق معتدل دیده میشود، جایی که بهعنوان یکی از آفات اصلی کشاورزی و باغداری شناخته میشوند. در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری نیز این آفات حضور دارند، اما تنوع آنها کمتر است.
زیستگاههای دارای شرایط رطوبتی مناسب و خاک غنی از مواد مغذی برای رشد سریع این آفت ایدهآل هستند. این آفات بهدلیل توانایی تولیدمثل سریع و تولید نسلهای بالدار، قادرند به مناطق مختلف مهاجرت کرده و به گیاهان جدید مستقر شوند. نوع بالدار از طریق باد یا جابهجایی محصولات کشاورزی به مناطق جدید منتقل میشوند، مانند شته کاهو که از نیوزیلند به تاسمانی منتقل شده است.
گونههای فسیلی شته
شتهها یکی از قدیمیترین گروههای حشرات مکنده هستند که قدمت آنها به حدود ۲۸۰ میلیون سال قبل بازمیگردد. گونههای فسیلی این حشره در سنگهای کهن دورههای تریاس، ژوراسیک و کرتاسه یافت شدهاند. برخی از خانوادههای فسیلی این آفت مانند Bajsaphididae و Cretamyzidae منقرض شدهاند، اما اطلاعاتی ارزشمند درباره تکامل این حشرات ارائه میدهند.

شته گیاه
علاوه بر شتهها، کنه دو نقطهای تارتن هم از آفات شایع در بسیاری از مزارع و باغها هستند که کنترل آنها به آگاهی از رفتار زیستیشان نیاز دارد. اگر مایلید بیشتر درباره این آفات و روشهای مؤثر کنترل آنها بدانید، میتوانید مقاله کنه دونقطهای و کنه تارتن عنکبوتی را مطالعه کنید.
ویژگیهای زیستشناسی و مورفولوژی شته
شته ها حشراتی کوچک با بدنی نرم هستند که به دلیل تغذیه از شیره گیاهی مشهورند. اندازه بدن آنها معمولاً بین ۱ تا ۱۰ میلیمتر است و بسته به گونه، رنگ بدن آنها میتواند متفاوت باشد. رنگهای رایج در میان این آفات شامل سبز، سیاه، قهوهای، صورتی و تقریباً بیرنگ است. بهعنوان مثال، شته انار به رنگ سبز روشن و شته باقلا به رنگ سیاه دیده میشوند.
- شاخکها: این نوع آفات دارای شاخکهای بلند و نازکی هستند که به آنها کمک میکنند تا محیط اطراف خود را حس کنند. شاخکها معمولاً از دو بخش کوتاه در پایه و چندین بخش نازکتر در انتها تشکیل شدهاند. شاخکها نقش مهمی در جستوجوی گیاه میزبان و یافتن مکان مناسب برای تغذیه دارند.
- چشمها: چشمهای مرکب این حشره شامل چندین عدسی کوچک است که به آنها دید وسیعی میدهد. در پشت و بالای هر چشم، یک برآمدگی کوچک به نام ocular tubercle وجود دارد که شامل سه عدسی کوچک است.
- قطعات دهانی مکنده: شتهها از قطعات دهانی مکندهای به نام stylets برای تغذیه از شیره گیاهان استفاده میکنند. این قطعات دهانی بلند و نازک درون ساختاری پوزه مانند قرار گرفتهاند. استیلتها با نفوذ به بافتهای گیاه، شیره گیاهی را جذب میکنند. این ساختارها نتیجه تغییر شکل در آرواره های فک پایین و آرواره های ثانویه فک بالا هستند.
- بالها: بیشتر این افات در طول زندگی خود بدون بال هستند. با این حال، در شرایط خاص، مانند تراکم جمعیت بالا یا کاهش کیفیت گیاه میزبان، برخی از آن ها بالدار میشوند تا بتوانند به گیاهان جدید مهاجرت کنند. بالهای آنها نازک و شفاف است و بالهای جلویی بزرگتر از بالهای عقبی هستند.
- لولههای شکمی: این حشرات کوچک دو لوله شکمی دارند که در سطح پشتی شکم آنها قرار گرفته است. این لولهها مادهای به نام موم کورنیکل ترشح میکنند که بهسرعت سخت میشود و نقش دفاعی در برابر شکارچیان دارد.
- پاها: پاهای این حشره، بلند و نازک است و شامل دو مفصل در قسمت انتهایی به شکل پنجه میباشد که هر کدام دارای دو چنگک است. این پاها به آفت کمک میکنند تا بهراحتی روی برگها و ساقههای گیاهان حرکت کنند.
- ساختار دفاعی: برخی گونههای شته گیاه میتوانند مواد دفاعی خاصی ترشح کنند تا از خود در برابر شکارچیان دفاع کنند. برای مثال، سرباز ها میتوانند مایعاتی دفاعی ترشح کنند که شامل تریگلیسرید هستند. این مایعات بهسرعت سفت میشوند و میتوانند به شکارچیان حملهکننده آسیب بزنند.
- دُم: این آفات کوچک دارای یک ساختار دممانند هستند که در بالای دهانه مقعد آنها قرار گرفته است. این ساختار در برخی گونهها بارزتر است و نقش مهمی در حرکت مواد دفعی و کنترل حرکات بدن دارد.

مرفولوژی شته درخت
چرخه زندگی و تولید مثل شته
شتهها دارای چرخه زندگی پیچیدهای هستند که شامل تولید مثل غیرجنسی و در برخی موارد جنسی است. توانایی تولید مثل سریع و سازگاری با شرایط محیطی به این حشرات کمک میکند تا بهسرعت جمعیت خود را افزایش دهند و در محیطهای مختلف مستعمرهسازی کنند. بسته به گونه و شرایط محیطی، چرخه زندگی این حشرات میتواند شامل مراحل تخم، نوزاد (لارو) و حشره بالغ باشد.
تولید مثل غیرجنسی
در بیشتر گونههای شته درخت، تولید مثل از طریق فرآیندی به نام بکرزایی انجام میشود. در این روش، مادهها بدون دخالت نرها، تخمهایی تولید میکنند که مستقیماً به نوزادان زنده تبدیل میشوند. این روش تولید مثل بهویژه در فصلهای بهار و تابستان زمانی که شرایط محیطی مطلوب است، اتفاق میافتد. در نتیجه، جمعیت این حشرات میتواند بهسرعت افزایش یابد. مادهها حتی میتوانند فرزندان زندهای به دنیا بیاورند که خودشان نیز در حال حاضر باردار هستند، که این فرآیند به نام تولید مثل تلسکوپی شناخته میشود.
نوزادان پس از تولد دقیقا شبیه به حشرات بالغ هستند، که فقط کمی کوچک تر میباشند. آنها به سرعت رشد میکنند و طی چند روز یا هفته به بلوغ میرسند. نوزادان چندین مرحله پوستاندازی را طی میکنند و در هر مرحله بزرگتر میشوند تا زمانی که به حشره بالغ تبدیل شوند. سرعت رشد نوزادان بستگی به شرایط محیطی، دما و دسترسی به منابع غذایی دارد.
علاوه بر این، برای کاهش آسیبهای وارده به محصولات و جلوگیری از شیوع آفات دیگر در محیطهای کشاورزی و باغی، استفاده از بهترین دستگاه دفع موش نیز میتواند به مدیریت بهتر محیطی کمک کند. موشها بهعنوان یکی از آفات مهم میتوانند به گیاهان و زیرساختهای کشاورزی آسیب برسانند، بنابراین کنترل همزمان آفات متعدد ضروری است.
تولید مثل جنسی
در مناطق معتدل، در فصل پاییز، شته گیاه وارد فاز تولید مثل جنسی میشوند. در این مرحله، حشرات نر و ماده تولید میشوند. نرها از طریق فرآیند جنسی با مادهها جفتگیری میکنند و مادهها تخمهایی میگذارند که معمولاً در فصل زمستان به حالت خواب میروند. این تخمها مقاوم به شرایط سرد زمستانی هستند و در بهار مجدداً فعال میشوند و نوزادان جدیدی به دنیا میآورند.
تولید مثل جنسی به این آفت این امکان را میدهد که تنوع ژنتیکی را افزایش دهند و خود را به شرایط محیطی مختلف سازگار کنند. این مرحله جنسی همچنین به شته کمک میکند تا جمعیت خود را در شرایط سخت کنترل کرده و در فصلهای مساعد دوباره شروع به تکثیر کنند.

تولید مثل شته ها
تأثیر شته گیاه بر میزبان خود
شته گیاه یکی از مخربترین آفات گیاهی هستند که با تغذیه از شیره گیاهان، موجب ضعف و کاهش رشد گیاهان میزبان میشوند. علاوه بر تأثیرات مستقیم تغذیه، میتوانند ویروسهای گیاهی را منتقل کنند که منجر به بروز بیماریهای جدی در گیاهان میشود. این آفات میتوانند به انواع گیاهان زراعی، باغی و حتی گیاهان زینتی حمله کنند و خسارتهای سنگینی به محصولات کشاورزی وارد نمایند.
این حشرات از قطعات دهانی مکنده خود، برای نفوذ به بافتهای گیاه و تغذیه از شیره گیاهی استفاده میکنند. شیره گیاهی که از سیستم آوندی گیاه بهویژه از لولههای آوند آبکشی استخراج میشود، سرشار از مواد مغذی مانند قندها و آمینواسیدها است. این آفت از این مواد تغذیه میکنند و بهطور مستقیم به سیستم انتقال مواد مغذی در گیاه آسیب میزنند.
یکی از مهمترین خطرات شته ها، توانایی آنها در انتقال ویروسهای گیاهی از گیاهان آلوده به گیاهان سالم است. این حشرات با انتقال ویروسها میتوانند موجب گسترش سریع بیماریهای ویروسی در مزارع و باغها شوند. انتقال ویروسها بهویژه در گیاهان زراعی مانند گندم، برنج، و مرکبات باعث خسارات اقتصادی گستردهای میشود. دو نوع اصلی از انتقال ویروسها توسط این آفت وجود دارد:
- انتقال غیرچرخشی: ویروسها از طریق تماس مستقیم با قطعات دهانی حشره و انتقال به گیاه میزبان در طی مراحل اولیه تغذیه منتقل میشوند. این نوع انتقال ویروس سریع رخ میدهد و در همان مراحل ابتدایی تغذیه ویروس به گیاه میزبان وارد میشود.
- انتقال چرخشی: در این نوع انتقال، ویروس ابتدا وارد بدن آفت میشود و پس از گردش در سیستم همولنف (مایع بدن حشرات)، به غدد بزاقی رسیده و از طریق بزاق به گیاه میزبان منتقل میشود. این نوع انتقال ویروس پیچیدهتر است و زمان بیشتری برای کامل شدن چرخه ویروس نیاز دارد.
حملات مداوم این آفات به گیاهان میتواند عواقب جدی درازمدتی داشته باشد. درختان میوهای که تحت حملههای مکرر شته قرار دارند، ممکن است در طول زمان ضعیف شده و از بین بروند. گیاهانی که بهطور مداوم دچار کاهش فتوسنتز میشوند، توانایی رشد و تولید محصول کمتری دارند و در نتیجه خسارات اقتصادی گستردهای به کشاورزان و باغداران وارد میشود.
در حالی که شتهها تهدیدی جدی برای گیاهان هستند، در محیط خانه نیز آفات دیگری مانند موشها میتوانند مشکلات زیادی ایجاد کنند. اگر در کنار حفظ سلامت گیاهانتان به دنبال راهی برای خلاص شدن از شر موشها در خانه هستید، توصیه میکنیم مقاله راههای دفع موش از خانه را از دست ندهید!
نشانههای حمله شته به گیاهان
نشانههای حضور شتهها روی گیاهان شامل زرد شدن برگها، پیچیدگی و تغییر شکل آنها است که به دلیل تغذیه مداوم حشره از شیره گیاهی رخ میدهد. رشد گیاه نیز ممکن است متوقف شود و گیاه قادر به تولید گل یا میوه نباشد. از دیگر نشانههای حضور این آفات، ترشح مقدار زیادی شیره گیاهی یا عسلک است؛ این ماده چسبناک روی برگها و شاخهها تجمع میکند. تجمع عسلک میتواند باعث رشد قارچهای دودهای شود که با ایجاد لایهای سیاهرنگ بر روی سطح گیاه، مانع فتوسنتز میگردد و ظاهر گیاه را تخریب میکند. این نشانهها بهطور معمول حضور آن ها را در گیاهان مشخص میسازند.

خسارات شته
شکارچیان طبیعی و کنترل بیولوژیک شتهها
شتهها بهعنوان آفات مهم گیاهی، دارای دشمنان طبیعی بسیاری هستند که به کنترل جمعیت آنها کمک میکنند. کنترل بیولوژیکی یکی از روشهای پایدار و کمخطر برای کاهش جمعیت این آفات است و در کشاورزی پایدار و باغداری ارگانیک اهمیت زیادی دارد.
- کفشدوزکها: کفشدوزکها، بهویژه کفشدوزک هفتنقطهای، از مهمترین شکارچیان شته کش طبیعی به شمار میروند. لاروها و حشرات بالغ کفشدوزک، بهطور مداوم از این آفات تغذیه میکنند و در کاهش جمعیت آنها بسیار مؤثرند.
- لارو مگسهای گلزار: لاروهای مگسهای گلزار شکارچیان طبیعی دیگری برای از بین بردن شته ها هستند. این لاروها که شبیه به کرمهای کوچک هستند، در طول رشد خود از شته درخت تغذیه میکنند و به کنترل جمعیت آنها کمک مینمایند.
- زنبورهای پارازیتوئید یا زنبور انگلواره: زنبورهای پارازیتوئید تخمهای خود را در بدن شتهها میگذارند. لارو زنبور با تغذیه از داخل بدن آفت، آن را از بین میبرد. این روش یکی از مؤثرترین روشهای کنترل زیستی و مبارزه با شته ها است.
- پشه شتهخوار: لاروهای پشه شتهخوار نیز بهعنوان شکارچیان طبیعی این آفات شناخته میشوند و در کاهش جمعیت آن ها بسیار مؤثر هستند.
- عنکبوتها و برخی بندپایان: عنکبوتها و دیگر شکارچیان بندپا مانند برخی گونههای خرچنگ، نیز از این آفات تغذیه میکنند و بهطور طبیعی جمعیت آنها را کاهش میدهند.
- قارچهای بیمارگر: برخی قارچهای بیمارگر آفات مانند Beauveria bassiana و Lecanicillium lecanii نیز با آلوده کردن آفات و نفوذ به بدن آنها، موجب مرگشان میشوند و در کنترل طبیعی جمعیت آنها نقش دارند.
کنترل زیستی آفات در محیطهای کنترلشده مثل گلخانهها بسیار مؤثر است. در این محیطها، میتوان شکارچیان طبیعی مانند کفشدوزکها یا زنبورهای پارازیتوئید را بهطور مستقیم وارد کرد تا جمعیت آفات را کاهش دهند. این روش، علاوه بر حفاظت از محیط زیست، نیاز به استفاده از سم حشره کش شیمیایی را کاهش میدهد. برای اجرای موفق این روش، نیاز است تا به شرایط محیطی و میزان حضور شکارچیان طبیعی توجه شود.

شکارچیان طبیعی شته
روشهای شیمیایی و بهترین سم برای کشتن شته
در کنار روشهای زیستی، کنترل شیمیایی و سم شته نیز معمولاً بهعنوان راهکاری سریع برای کنترل جمعیت این آفات استفاده میشود. حشرهکشهای سیستمیک مانند ایمیداکلوپرید به سیستم آوندی گیاه جذب میشوند و این آفت را از طریق شیره گیاهی آلوده از بین میبرند. این نوع حشرهکشها بهخصوص برای شتههایی که در قسمتهای زیرین برگها پنهان هستند، مؤثرند.
حشرهکشهای تماسی مانند کلرپیریفوس مستقیماً روی بدن حشرات اثر میگذارند و آنها را از بین میبرند. این نوع حشرهکشها زمانی که آفات روی سطح گیاهان دیده میشوند، کاربرد دارند. با این حال، یکی از چالشها در استفاده از حشرهکشهای شیمیایی، افزایش مقاومت آفات در برابر سموم است. همانطور که انتخاب زمان سمپاشی سوسک خانگی در کنترل این آفت بسیار اهمیت دارد، در مورد شتهها نیز تعیین بهترین زمان سم پاشی شته برای مؤثرتر بودن عملیات و کاهش احتمال مقاومت ضروری است.
از طرفی، استفاده مداوم از حشرهکشهای شیمیایی ممکن است به حشرات مفید مانند کفشدوزکها و زنبورها آسیب بزند و باعث کاهش جمعیت شکارچیان طبیعی این آفات شود. همچنین، استفاده بیرویه از این سموم میتواند باعث آلودگی محیط زیست، آسیب به خاک و منابع آبی گردد. از این رو، سمپاشی شیمیایی باید با رعایت دوزهای استاندارد و بهعنوان آخرین راهکار پس از سایر روشها اجرا شود.
انواع شتهها بر اساس گیاهان میزبان
شتهها بسته به گیاه میزبان خود، نام علمی متفاوتی دارند. برخی از شته سبز تنها به یک نوع گیاه خاص حمله میکنند و به آنها تکمیزبانه میگویند، در حالی که برخی دیگر قادر به زندگی بر روی چندین نوع گیاه مختلف هستند و بهعنوان چندمیزبانه شناخته میشوند. شتههای تکمیزبانه معمولاً بهطور تخصصی روی یک نوع گیاه مستقر میشوند و تمام مراحل چرخه زندگی خود را روی همان گیاه میگذرانند.
از سوی دیگر، شتههای چندمیزبانه میتوانند بین میزبانهای مختلف جابهجا شوند و خسارات بیشتری به طیف وسیعی از گیاهان وارد کنند. در این بخش، به بررسی گونههای مختلف شته بر اساس گیاهان میزبان آنها میپردازیم و تفاوتهای آنها را از نظر میزبانشناسی بررسی میکنیم.
شته گل رز (Macrosiphum rosae)
شته گل رز با نام علمی Macrosiphum rosae یکی از آفات رایج است که بهطور عمده به گیاهان رز حمله میکند. این حشره به رنگهای سبز کمرنگ یا صورتی است و بهویژه روی جوانهها و برگهای تازه رشد کرده دیده میشود. از ویژگیهای خاص این نوع، توانایی آن در تأثیرگذاری بیشتر بر رشد و گلدهی گیاهان رز است.
استفاده از کارت زرد حشرات دو طرفه که یک نوع چسب مناسب برای حشرات ریز است در میان شاخه های رز میتواند تعداد آفات کوچک را به شکل مفیدی کاهش دهد. همچنین با آبیاری به موقع و کوددهی مناسب شرایط مناسب و علت شته زدن گل ها را از بین برد و تا حد امکان از حضور این آفات پیشگیری کرد.

شته گل رز
شته برنج (Rice Aphid)
شته برنج با نام علمی Rhopalosiphum maidis یکی از آفات مهم در مزارع برنج است که علاوه بر برنج، به گیاهان دیگر خانواده گندمیان مانند ذرت نیز حمله میکند. این حشره به رنگ سبز کمرنگ تا زرد دیده میشود و عمدتاً از شیره ساقه و برگهای گیاه برنج تغذیه میکند. یکی از ویژگیهای خاص این آفت، نقش مهم آن در انتقال بیماریهای ویروسی به گیاهان برنج است که میتواند موجب کاهش شدید محصول شود. این آفات در آب و هوای گرمسیری و نیمهگرمسیری بهسرعت تکثیر میشوند و از گیاهان در مراحل حساس رشدشان تغذیه میکنند.
شته سیاه باقلا (Black bean aphid)
شته سیاه باقلا با نام علمی Aphis fabae یکی از آفات چند میزبانه است که بیشتر روی گیاهان زراعی مانند باقلا، چغندر، گوجهفرنگی و سیبزمینی مشاهده میشود. این حشره به رنگ سیاه یا قهوهای تیره است و برخلاف برخی انواع دیگر، بهویژه در مراحل اولیه رشد به بخشهای جوان و لطیف گیاهان حمله میکند. ویژگی بارز این آفت، قابلیت انتقال ویروسهای گیاهی مختلف است که باعث افزایش شدت آسیب به محصولات زراعی میشود.

شته سیاه باقلا
شته انگور (Grape Aphid)
شته انگور با نام علمی Phylloxera vitifoliae بهعنوان یکی از آفات بسیار مخرب درختان انگور شناخته میشود. این حشره عمدتاً از شیره ریشه و برگهای انگور تغذیه میکند و میتواند باعث ضعف شدید گیاه و کاهش شدید محصول انگور شود. ویژگی منحصربهفرد این آفت، توانایی آن در ایجاد آسیبهای زیرزمینی به ریشههای گیاه است که رشد و عملکرد انگور را بهطور چشمگیری کاهش میدهد. این حشره در قرن نوزدهم باعث بروز بحران بزرگی در صنعت انگور و شرابسازی اروپا شد که به آفت فیلوکسرا شهرت یافت.
شته آردی (Mealybug Aphid)
شته آردی با نام علمی Pseudococcidae از آفات رایج درختان میوه و گیاهان زینتی است و بهراحتی با ظاهر متمایز خود که بهصورت پوششی سفید و آردی روی بدنش دیده میشود، قابل شناسایی است. این حشرات در نواحی گرمسیری و نیمهگرمسیری رشد میکنند و معمولاً روی برگها، ساقهها و میوههای گیاهان مختلف مستقر میشوند. این آفت با تغذیه از شیره گیاهی باعث تضعیف گیاه و کاهش کیفیت محصولات میشود. از ویژگیهای خاص این حشره، توانایی بالای آن در تولید عسلک است که علاوه بر رشد قارچهای دودهای، جذب مورچهها را نیز به همراه دارد.
مورچهها با محافظت از این نوع آفت در برابر شکارچیان طبیعی، به افزایش جمعیت آنها کمک میکنند. کنترل و از بین بردن شته آردی معمولاً به دلیل پوشش حفاظتی آنها دشوار است و نیاز به روشهای خاص مدیریتی دارد. بنابراین میتوان گفت استفاده از سم مورچه قوی برای از بین بردن شته آردی بسیار مفید است و میتواند لایه محافظتی آن ها را از بین ببرد

شته آردی
جمع بندی
در این مقاله، به بررسی شتهها بهعنوان یکی از مهمترین آفات گیاهی پرداختیم و گونههای مختلفی مانند Macrosiphum rosae ، Aphis fabae، Rhopalosiphum maidis، Phylloxera vitifoliae و دیگر گونهها را معرفی کردیم. هر یک از این آفات تأثیرات خاص خود را بر گیاهان میزبان دارند و برای کنترل آنها میتوان از روشهای مختلف زراعی، بیولوژیک و در مواردی سموم شیمیایی بهره برد. در مجموع، شناخت دقیق گونههای شته سبز و استفاده از راهکارهای مدیریتی مناسب، میتواند به کاهش خسارات وارده به محصولات کشاورزی و گیاهان زینتی کمک شایانی کند.

aaqgk6